Қазақстанның Ұлттық банк базалық мөлшерлеме бойынша шешім қабылдады
Қазақстан Ұлттық Банкі базалық мөлшерлеме бойынша шешім қабылдады. Ол бұрынғы деңгейде қалды – + / – 1 пайыздық тармақ дәлізімен жылдық 14,25 пайыз, – деп хабарлайды janalyq.kz.
Базалық мөлшерлеме дегеніміз не?
Бұл Ұлттық банк коммерциялық банктерге қысқа мерзімді несие беретін және коммерциялық банктерден депозиттерге ақша қабылдайтын пайыздық мөлшерлеме. Ол азаматтарға несие мөлшерлемелерін белгілеуде шешуші рөл атқарады және елдегі инфляция деңгейіне әсер етеді. Қарапайым сөзбен айтқанда, базалық мөлшерлеме ел экономикасы үшін, әсіресе банк секторы үшін эталон. Оның мөлшерін Ұлттық Банк экономикалық көрсеткіштер негізінде белгілейді және оны арттыруға немесе төмендетуге болады. Сонымен қатар, базалық мөлшерлеме елдің ақша – несие саясатының негізгі құралы.
Базалық мөлшерлеме экономикаға қалай әсер етеді?
Монетарлық реттеуші экономикаға әсер ету үшін базалық пайыздық мөлшерлемені пайдаланады. Ол елдегі ақша айналымын және сайып келгенде, базалық мөлшерлемені көтеру немесе төмендету арқылы ақша массасының көлеміне тікелей тәуелді инфляция деңгейін реттейді. Егер мөлшерлеме төмендетілсе, бұл нарықтағы ақша массасының көлемін ұлғайту үшін жасалады, яғни қарапайым тілмен айтқанда, экономиканы, ең алдымен өнеркәсіпті, нақты секторды, қызмет көрсету саласын, өндіріске инвестициялау үшін қажетті ақшаны айдауды ұйымдастыру. Ставка неғұрлым төмен болса, бизнес үшін несиелер соғұрлым қол жетімді болады, кәсіпорындарда ақша неғұрлым көп болса, соғұрлым көп инвестиция болады, осылайша экономиканың өсуін ынталандыруға болады. Керісінше-егер Ұлттық Банк инфляцияның күрт өсуіне жол бермеу мақсатында ақша массасын қысқартқысы келсе, онда ол пайыздық мөлшерлемені көтереді. Содан кейін ақша өндірістен алынады және пайызбен депозиттерге салынады.
Базалық мөлшерлеменің төмендеуі теңгеге қалай әсер етеді?
Базалық мөлшерлеме қысқа мерзімді аспектте төмендеген кезде Ұлттық валюта бағамы әлсірейді, өйткені ақша құны төмендейді, тиісінше, валюта нарығының ойыншылары ұлттық валюта бағамын төмендету үшін ойнайды. Алайда, мұндай әсерді өте қысқа мерзімді аспектіде ғана байқауға болады. Орта мерзімді аспектіде өндірістің өсуі және инфляцияның төмендеуі ұлттық валюта бағамының өсуіне әкелуі мүмкін.
