Қоғам

Қылышбаев: Халықтың бюджет процесіне қатысу деңгейі өте төмен

Қоғамның бюджет процесіне қатысу деңгейі өте төмен, мемлекеттік органдар қоғамдық кеңестер мен порталдар құрғанымен, дұрыс жұмыс істеп жатқан жоқ. Бұл туралы сенат отырысына қатысқан сенатор Нұрлан Қылышбаев айтты.

Сенатордың сөзінше, қазіргі жағдайды ескере отырып, жіберілген заң бұзушылықтарды талқылаумен шектелуге болмайды. Экономикалық өсім мен бюджет кірістерінің жаңа көзін іздестіру қажет.

“Бюджет кірістерін ұлғайтудың резерві ретінде қаржылық және салықтық жеңілдіктер беру, салықтық және кедендік әкімшілендіруді жетілдіру қарастырылады. Алайда практика көрсетіп отырғандай, проблемалар туындаған кезде бұл құралдар резерв ретінде қолданылмайды. Мысал ретінде салық төлеушілерге ұсынылған салықтық жеңілдіктер мен преференцияларды алуға болады. Талдау көрсеткендей, ұсынылған жеңілдіктер әрқашан бизнесті дамытуға оң әсер етпейді. Сонымен қатар салалық мемлекеттік орган тарапынан бақылау жоғын атап өткен жөн”, – деді Нұрлан Қылышбаев.

Сонымен қатар ол салықтық жеңілдіктерді оңтайландыру, тиімсіздерін алып тастау, сондай-ақ қолдауды қажет ететін қызмет салаларын мұқият бақылап, талдау қажеттігін еске салды.

“Тәуекелдерді басқарудың кешенді тәсілін жүзеге асыру, салық органдарының басқа мемлекеттік органдар жүйесімен интеграциялануын аяқтау, алынған артықшылықтарды көрсету тұрғысынан салық есептілігі нысандарын жетілдіру қажет. Аванстық төлемдер түрінде кейінге қалдырылған салық төлемі әлі де бар. Артық төлеу құрылымында ең үлкен үлесті ҚҚС (қосымша құн салығы) алады – 82% және КТС (корпоративті табыс салығы) – 11%, яғни жылдың аяғында осы екі жүйені құрайтын салықтар арқылы бюджет кірістерінің жоспарын орындау тәжірибесі жалғасуда”, – деп толықтырды сенатор.

Нәтижесінде оның пікірінше, бюджет кірістерінің нақты жағдайы бұрмаланған, ал кейбір жағдайларда оларды келесі кезеңнің бірінші тоқсанында қайтару қажет болады, бұл бюджетке айтарлықтай ауыртпалық әкеледі.

“Айта кету керек, бұл проблема жаңа емес, ол ондаған жылдар бойы жалғасып келеді, сонымен қатар Есеп комитеті мен Үкіметтің осы мәселе бойынша пікірі де бір жерге тоғыспай келеді. Қолданыстағы аванстық тетіктің нәтижелері бюджетке кері әсерін тигізетін белгілі бір қауіптер бар екенін ескере отырып, Есеп комитеті мен Үкіметке бір келісімге келіп, КТС пен ҚҚС төлеу тәсілдерін түбегейлі өзгерту шараларын қайта қабылдау қажет”, – деді ол.

Сонымен бірге оның айтуынша, үкімет қарастырып жатқан есеп аясында шоғырландырылған қаржылық есеп ұсынылған.

“Бұл бюджет процесінің прогрессивті кезеңі мен жоспарлау кезінде бюджеттік инвестициялардың тиімділігін бағалауға, мемлекеттік активтердің нақты құнын анықтауға және бюджеттік жоспарлаудың сапасын арттыруға мүмкіндік береді. Алайда Есеп комитетінің алдын-ала жүргізген тексеруінен объективті шоғырландыру үшін осы кезеңде республикалық бюджеттің қаржылық жағдайын толығымен көрсетуге мүмкіндік бермейтін шешілмеген әдіснамалық мәселелер бар деген тұжырымға келеді. Сондықтан, шоғырландырылған қаржылық есептеу жаңа құрал болғандықтан, сонымен қатар болашақта тиімді экономикалық шешімдер қабылдауға негіз болатындығын ескере отырып, Қаржы министрлігіне осы бағыттағы кемшіліктерді жою үшін жұмыс жасау қажет”, – деп толықтырды сенатор.

Сондай-ақ ол елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының маңызды құрамдас бөліктерінің бірі – аймақтық даму мәселесі екенін айтып өтті.

Басқа жаңалықтар

Back to top button