СПОРТШЫЛАР МЕН СПОРТ ЖЫЛҚЫЛАРЫ МӘСЕЛЕЛЕРІ БОЙЫНША ҒЫЛЫМИ ШЕШІМДЕР
Ұлттық спорт түрлері бойынша спортшылар мен спорттық жылқыларды 5 Дүниежүзілік көшпенділер ойындарына дайындау және сайыс барысында сүйемелдеу жұмыстарын жүргізу мақсатында Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрлігінің тапсырмасымен Кешенді ғылыми топ құрылды.
Жобаның бас серіктесі “Самұрық-Қазына” ӘАҚ, серіктесі “Спорт қоры” болып табылады.
“Ұлттық спорттың жоғары мектебі” жанынан құрылған Кешенді ғылыми топ құрамында елімізге белгілі физиолог, зоотехник, ипполог, спорт психологы, биохимик ғалымдар жұмыс жасады.
Ғалымдар спорт жылқыларына жүргізілген диагностика нәтижесінде ветеринарлық карта дайындаса, спортшыларға жүргізілген зерттеулердің қорытындысы генетикалық паспорт үлгісінде әзірленді.
Мысалы, бірқатар спортшыларда қан қысымының жоғарылауы, артық дене салмағы, көптеген спортшыларда төзімділік пен күш көрсеткіштері, жоғарғы тыныс алу органдарының проблемалары және жүрек жеткіліксіздігі анықталды. Барлық жаттықтырушылар мен спортшыларға спорттық режимді сақтау және денсаулық мәселелерін түзету бойынша және жаттығу процесіне қатысты ұсыныстар мен қатаң нұсқаулар берілді.
Спорттық жылқылардың зоотехникалық өлшемдері (өлшемдері), клиникалық көрсеткіштері (импульс, тыныс алу, үйлестіру, шырышты қабық, терінің серпімділігі, тұяқтардың, сіңірлердің жай-күйі) бойынша Қазақстан құрамасының барлық ұсынылған жылқыларын зерделеу нәтижелеріне сәйкес келесі кемшіліктер анықталды:
– спорттық жылқыларда тері және тірек-қимыл ауруларының болуы;
– 1 спорт жылқысында жедел жүрек жеткіліксіздігі;
– бірқатар спорттық жылқылардағы тыныс алу органдарының проблемалары;
– бұлшықет жарақаттары анықталды.
Спорт жылқыларының қаны мен жемін талдау нәтижелері бойынша әр жылқыға ғылыми топ мүшелері әдістемелік ұсынымдар дайындады. Мәселен, “GUMKA_KZ” , “Biogumid” жемшөп қоспаларын қолдану бойынша ұсынымдар (авторы Кухар Е. В.). Жаңа ветеринариялық препараттар мен витаминдік кешендер туралы ұсынымдама берілді.
Сынамаларды іріктеу және жемшөпті физика-химиялық (зертханалық) талдау спорттық жылқыларды тамақтандыру режимінің қазіргі жағдайын одан әрі зерттеуге және әртүрлі дәрежедегі жылқыларды тамақтандырудың жеке рационын жасауға мүмкіндік берді. Зертханалық талдауды И. М. Брель-Киселева “А.Байтұрсынұлы атындағы Қостанай өңірлік университеті” КЕАҚ базасында жүргізді.
5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындары аясындағы «Көшпенді халық: тарих, таным, тағылым» халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясында “Ұлттық спорттың жоғары мектебі” директоры Қ.Құдайбергенов кешенді ғылыми топтың зерттеу жұмысының нәтижелері ат спорты мамандары, спортшылар және тікелей жылқы өсірушілер үшін маңызды әдістемелік көмек болатынын айтты.
